Galaten 5: 1 Opdat wij waarlijk vrij zouden zijn, heeft Christus ons vrijgemaakt. Houdt dus stand en laat u niet weder een slavenjuk opleggen.
Lieve broeders en zusters,
Vorige week was er aandacht voor de vraag of er een nationale feestdag moet komen om de afschaffing van slavernij te vieren. Ook vanuit het christelijke erf was er aandacht voor die discussie waarbij het me opviel dat regelmatig een activistisch standpunt werd ingenomen. Het kwam op mij een beetje over alsof het een algemeen christelijk principe zou moeten zijn dat een christen vóór zo’n herdenking is.
Het spreekt voor zich dat slavernij extreme ellende heeft voortgebracht en we weten dat een deel van Neerlands rijkdom door slavenhandel is verkregen. Het is goed dat we daar open over zijn ookal is het iets dat al ruim 150 jaar of langer geleden is gebeurd. Wij moeten een flink aantal generaties terug om persoonlijke betrokkenheid te vinden. Toch moeten we erkennen dat de gevolgen van die slavernij ook nu nog doorwerken, in verschillen tussen rijk en arm bij de nazaten van slaven of slavenhandelaren of slavenbezitters. Maar soms zie ik ook wel een wat te ver doorgeschoten houding. Sommigen lijken de slachtofferrol met liefde nu nog op te nemen, zoals een columnist van Trouw verwoordde: “een posttraumatisch slaafsyndroom waaraan nazaten zouden lijden wordt aangepraat”. Anderzijds zijn er vele families waar de huidige generatie nog de financiële voordelen kent die in het verre verleden zijn behaald met bloedgeld. Het zou mooi zijn als men daarvan nu gelden laat terugvloeien naar moderne slaven en uitgebuiten.
Daden uit vorige generaties werken door in het heden. Maar wij moeten allemaal zelf onze verantwoordelijkheden nemen voor ons eigen gedrag. Dat betekent dat we ons vandaag de dag niet gedragen als overheersers, en ook niet als slaven. Maar dat wij leven als vrije zonen van de Koning, die kwam om in kracht te dienen. Heersend over zonde, levend als vrijgemaakten. Die niet weer onder het slavenjuk van zonde gaan leven. Niet met een minderwaardigheidsgevoel de slachtofferrol inkruipen wanneer ons iets vervelends overkomt. Maar ook niet ons beter vinden dan andere mensen, zoals buitenlanders, vluchtelingen, lager opgeleiden, provincialen, of juist randstedelingen (voor Friezen erg lastig…), etc.
Immers, Paulus zegt ons: Gal. 4:6 En, dat gij zonen zijt, God heeft de Geest zijns Zoons uitgezonden in onze harten, die roept: Abba, Vader! Een Zoon van God is geen slaaf van zonde.
Het risico is aanwezig dat als je je heel erg richt op het verleden, je de noden van het heden zou kunnen missen. Slavernij en wreedheid zijn niet weg, maar in een ander jasje teruggekomen. Voor al deze slaven is Jezus gekomen, voor de letterlijke slaven zoals de kindslaven in India nu. En voor de figuurlijke slaven, zoals de naar erkenning zoekende workaholic, de aan verdovende middelen verslaafde gebruiker, of de bevestiging zoekende tiener. Het lijkt me nuttig om daar aandacht aan te geven, en belangrijker dan alleen het herdenken van het verleden.
